آثار ذکر خدا در زندگی مان چیست ...

توجه انسان به خدا و اتصال به منبع پرفیض ابدی به وسیله ذکر، اثرات چشمگیری در زندگی و رفتار و کردار انسان خواهد گذاشت که به تناسب آن توجه، به ضعف و یا شدت می گراید.

البته از اموری که خلاف رضای او است خودداری کند و از سرکشی نفس جلوگیری کند. این همه مصیبات و گرفتاری به دست نفس اماره و شیطان رجیم، از غفلت یاد حق و عذاب و عقاب او است.

غفلت از حق، کدورت قلب را زیاد کند و نفس و شیطان را بر انسان چیره کند و مفاسد را روزافزون کند، و تذکر و یادآوری از حق، دل را صفا دهد و قلب را صیقل نماید و جلوه گاه محبوب کند و روح را تصفیه نماید و خالص کند و از قید اسارت نفس انسان را برهاند و حب دنیا را که منشا خطیئات و سرچشمه سیئات است، از دل بیرون کند و هم را هم واحد کند و دل را برای ورود صاحب منزل پاک و پاکیزه نماید.

دلهای پاک و مستعد آمادگی بیشتری برای پذیرش ذکر خدا دارند و به همان میزان نیز انوار الهی حاصل از ذکر و توجه به خدا، قلب و روحشان را فتح کرده و به قله های کمال نزدیک تر خواهد کرد.

 این رابطه دو طرفه ای که از ذکر حاصل می شود، همان چیزی است که خداوند در قرآن فرمود: مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم; یعنی به هر مقدار که خدا در فکر، ذهن و عمل ما اعتبار و منزلت داشته باشد، ما نیز در درگاه الهی از ارزش و اهمیت برخورداریم. بنابراین، اثر وضعی ذکر روشن شدن باطن انسانها به نور ذکر و اتصال آنان به عالم بالا و رسیدن به فلاح و رستگاری است.

امام سجاد (علیه السلام) در مناجات الذاکرین این نتیجه از ذکر را چنین بیان می دارد: «دستور دادی به ما به ذکر خود و وعده دادی که در برابر آن ما را یاد کنی که شرف ما باشد و فخر و احترام و بزرگی ما بدین باشد.

هنگامی که انسان به یاد خداست، مورد لطف و نظر پروردگار قرار می گیرد و باطن و ضمیرش متوجه معدن رحمت و فیض ابدی می گردد و خداوند محبوب او می شود.

پیامبر (صلی الله علیه وآله) در سخنی فرمودند: «من اکثر ذکر الله احبه; هر کسی به یاد خدا بیفزاید، بر محبتش نسبت به خدا افزوده می شود.»

اشاره ای دیگر که می توان به آیه مورد بحث نمود، آن است که این مورد، یک اصل تربیتی و عاطفی است. «به یاد خدا بودن یعنی به یاد ذات پاکی که سرچشمه تمام خوبی ها و نیکی هاست بودن.»

از ویژگی های مهم یاد خداوند، اطمینان قلبی و طیب خاطر است، در قرآن آمده که «الا بذکر الله تطمئن القلوب; به درستی که با یاد خدا دلها آرام گیرد» دنیا محل سختی ها، مشکلات و ابتلائاتی است که هر روزه می تواند روح و فکر بشر ضعیف را دچار ناراحتی و گرفتاری کند و از آنجا که به دست آوردن نعمات و لذایذ این دنیا همراه تحمل مشقات و تلاشهای زیاد می باشد، انسان در از دست دادن آنها زود افسرده شده و دچار تشویش و پریشانی خاطر می گردد.

 تنها چیزی که می تواند سکون و آرامش وی را تضمین کند و از تندباد حوادث زیر و رو کننده، روزگار ایمنی بخشد، یاد پروردگار و قرار گرفتن در سایه ذکر خداست. چنین انسانی قلبش به چراغ نور الهی روشن و به سرچشمه عالم بقا متصل است و حوادث به ظاهر بزرگ، نمی تواند او را دچار مشکل نماید; زیرا که با یاد پروردگار دلش آرام است و معتقد است که همه چیز از خداست، هرگاه خواست به بنده اش می دهد و هر گاه خواست می گیرد.

لذا داشتن خاطری آرام و شیرین در مقابل امواج تکان دهنده روزگار، اثر واقعی ذکر خداوند است. در مناجات امام سجاد در دعای خمس عشر نیز آمده که: «الهی ما الذ خواطر الالهام بذکرک علی القلوب معبودا; چه شیرین و خوش است خاطره های الهام در یادآوری تو بر دلها»

در مقابل افرادی که دلشان به یاد خدا آرام می گیرد، انسانهایی هستند که به گفته پروردگار در ضیق و تنگی، روزگار می گذرانند. 

آنان افرادی هستند که تمام ذکر و اندیشه خود را صرف جمع آوری اموال دنیا، بهره برداری، لذت و کامجویی به دور از یاد پروردگار می گذرانند. اینها کسانی هستند که آن عهد ازلی یاد خداوند را فراموش کرده و به جای ذکر خدا قلبشان را به زرق و برق ها و تنعمات زودگذر دنیایی سپرده اند، گرچه به ظاهر دارای زندگی های آن چنانی و حظ و لذت وافر دنیایی هستند، اما به گفته قرآن در مشقت و تنگنا بسر می برند، و «هر کس از یاد خدا روی برگرداند، خداوند زندگی را بر او تنگ می گرداند».

مطمئنا یکی از نتایج برجسته و سودمند ذکر، نورانیت دل و باطن و بصیرت خاص می باشد که خداوند آن را به بزرگانی که به یاد او بوده اند عطا نموده است.

 خداوند در قرآن کریم می فرماید: «ان الذین اتقوا اذا مسهم طائف من الشیطان تذکروا فاذا هم مبصرون; چون اهل تقوا را از شیطان وسوسه و خیالی به دل فرا رسد هماندم خدا را به یاد آرند و همان لحظه بصیرت و بینایی یابند.»

در حدیث آمده است که قلب انسان دارای سه حالت است که یکی از آنها به قلب مفتوح تعبیر شده، و آن قلبی است که نور ایمان بدان تابش پیدا کرده و بر اثر همین نور، فردای قیامت ظلمات را درهم می شکند. و صاحبش با آن نور راه می رود.

بنابر سخن فوق، می توان گفت که انسان ذاکر کسی است که قلبی مفتوح دارد و از دخالت شیطان و نفوذ او بر روح و قلبش در امان است. 

و این میسر نیست، مگر به واسطه مراقبت صحیح در طول اوقات شبانه روز. چنین انسانی بر اثر دوام ذکر، نیرو و قوه ای می یابد که با باطن خود حقایق جهان را درک می کند و خیلی از مسایلی که برای بشر عادی نهفته و مکتوم مانده است، برای او واضح و روشن می گردد و به کشف و شهوداتی می رسد که علم عادی و تجربی از دسترسی بدان محروم است.

 خداوند به وسیله یاد خویش نوری در قلوب چنین افرادی حاکم می کند که از تردید و تزلزل می رهند و از لغزشگاه های زندگی نجات می یابند.

حضرت علی (علیه السلام) ارتباط ذکر و نورانیت دل را چنین بیان می دارد .

موفق باشید ...