شیوه تشکیل و تحکیم بنیاد خانواده به وصف اسلام ...

موضوع صلاحیت و لیاقت را که ، از شرائط لازم تشکیل خانواده مى شماریم ، چیزى است که اولا قرآن کریم آن را مورد توصیه جدى قرار داده و مى فرماید:

بردگان و دختران جوان و بى همسرى را که صلاحیت دارند، به همسرى در آورید و براى آنان تشکیل خانواده دهید.

آن طور که از این دستور کلى الهى استفاده مى شود و برخى از مفسران قرآن کریم هم بدان اعتراف کرده اند اولا این دستور غیر از بردگان ، یعنى همه پسران و دختران و خلاصه جوانان مجرد و بى همسر را شامل مى شود و ثانیا، همان طور که علامه طباطبائى و ملا فتح الله کاشانى و نویسندگان تفسیر نمونه نیز، با عبارتى مانند الصالحون للتزوج مطرح کرده اند، صلاحیت یک مفهوم کلى گسترده اى دارد، که هر گونه صلاحیت و لیاقت و توانایى فکرى ، فرهنگى ، اخلاقى و بالاخره صلاحیت جسمى و بدنى را نیز بر مى گیرد.

بنابراین ، براى برقرارى ازدواج و تشکیل خانواده ، آن طور که از قرآن کریم استفاده مى شود، لیاقت و صلاحیت و سلامت پسر و دختر باید به طور دقیق مورد توجه اولیاء و افراد ذى ربط قرار گیرد، و در صورت عدم چنین صلاحیت و آمادگى ، درصدد چاره اندیشى دیگر و سازندگى لازم برآید.

در زمینه معیار صلاحیت و لیاقت پسر و دختر هم براى تنظیم پیوند زناشوئى ، آن طور که از احادیث اسلامى بدست مى آید، در مرحله نخست و به عنوان اولویتهاى ضرورى ، این جهات باید رعایت گردد:

الف ) معیارهایى که خانواده دختر، در زمینه ارزیابى داماد به عنوان اساسى ترین ارزش ، باید مورد توجه دقیق قرار دهند، دیندارى آگاهانه ، امانتدارى و اخلاق و رفتار شرافتمندانه او مى باشد.

پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله و سلم فرموده است :

اذا جائکم من ترضون خلقه و دینه فزوجوه

هر گاه کسى به خواستگارى دختر شما آمد که اخلاق و دیندارى او چشمگیر بود و براى شما جلب رضایت و آرامش مى کرد، دختر خود را به همسرى او در آورید.

امام جواد علیه السلام مى فرماید:

من خطب الیکم ، فریضتم دینه ، و امانته کائنا ما کان فزوجوه ...

چنانچه کسى به خواستگارى دختر شما آمد که ، دیندارى و امانت دارى او موجب خرسندى شما را فراهم آورد، اگر سایر شرایط را هم نداشت دختر خود را به ازدواج او برگزینید.

ب ) معیارهائى را هم که خانواده داماد نسبت به عروس و دخترى که قرار است او را به همسرى فرزند خود در آورند، باید مورد توجه داشته باشند، صلاحیت و شایستگى است که ، عموما در عفت و پاکدامنى و سلامت اخلاقى دختر خلاصه مى شود.

پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله و سلم مى فرماید:

خیر نسائکم العفیفة الغلمة ، العفیفة فى فرجها، و الغلمه على زوجها

بهترین زنانى را که به همسرى خود انتخاب مى کنید، افرادى هستند که پاکدامن و نجیب بوده و در برابر شوهر رام و سر به راه باشند.

روى این حساب ، سلامت و صلاحیت پسر و دختر، چیزى است که مى بایست رعایت شود و رعایت این جهات هم در تشکیل تحکیم خانواده ، نقش موثر و سرنوشت سازى خواهد داشت .

مودت ، محتنى است بیشتر در دل و آتشین و دو طرفه یعنى هر دو طرف یکدیگر را دوست دارند.

مودت زمینه کشت بذر است که حاصل رحمت مى باشد و تا مودت نباشد رحمت نیست .

علیرغم روش برخى از افرادى که در جوامع ما، ازدواج را به صورت یک معامله مادى انجام مى دهند، و از این ناحیه با حوادث تلخ و دردناکى هم دست به گریبان مى شوند، در اسلام پیوند زناشوئى اولا به عنوان یک نشانه اى قدرت و حکمت الهى مطرح شده و ثانیا چیزى که بنیان خانواده را تحکیم و استوارى مطمئنى مى بخشد، کانون پر حرارت و پر جاذبه مودت و رحمت خواهد بود.

غیر از مرحله مادى و طبیعى ، که موضوع مادى و معقول اجتماعى است ، آنچه در اسلام این پیوند را عظمت و قداست معنوى نیز مى بخشد، مرحله انسانى و پاداش الهى است که به دنبال تشکیل خانواده ، صورت مى گیرد، و چنین پیوندى عنایت و برکت خداوندى را به دنبال مى آورد.

پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله و سلم فرموده است :

ما من شى ء احب الى الله عزوجل من بیت یعمر بالنکاح

در پیشگاه خداوند متعال ، هیچ کانونى محبوبتر از خانه اى که بوسیله ازدواج عمران و آبادى پیدا مى کند، نخواهد بود.

امام صادق علیه السلام مى فرماید:

رکعتان یصلیها المتزوج افضل من سبعین رکعة یصلیها العزب

دو رکعت نمازى که افراد متاهل مى خوانند، از هفتاد رکعت نمازى که افراد عزب و مجرد انجام مى دهند، افضل و برتر خواهد بود!

به همان میزانى که ازدواج در اسلام ، داراى ارزش و ستایش مى باشد، طلاق و جدائى زن و شوهر از هم ، مورد نکوهش و تنفر واقع شده است !

پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله و سلم مى فرماید:

هیچ چیزى در نظر خداوند، از خانه اى که ، در جامعه اسلامى بوسیله طلاق و متارکه ، ویران و خراب مى گردد، منفورتر و ناپسندتر نمى باشد!

آن بزرگوار نیز مى فرماید:

پیوند زناشویى برقرار کنید، و هرگز طلاقکارى نکنید، زیرا طلاق چیزى است که به خاطر آن عرش (که مبداء عدل و رحمت است ) به لرزه و اضطراب مى افتد!

البته این را هم نباید فراموش کنیم ، اصولا در یک جامعه اسلامى نباید طلاق واقع شده ، و پى آمدهاى دردناک آن انسانهائى را در آتش پر حرارت خود، بسوزاند، اما اگر در شرایط غیر تحملى پیش آید، و در مقایسه خیر و شر، ادامه زندگى و قطع آن ، متارکه امتیازاتى داشته باشد، درنهایت ، و پس از اینکه همه راه حلها و چاره جوئیها مسدود گردید، طلاق به عنوان یک عمل جراحى ، و تنها راه حل و نجات از مشکلات سخت تر، مجاز خواهد بود.

اولیاء و پدران و مادران نیز، نسبت به پسران و دختران و زیردستان خود وظیفه دارند، زمینه ساز و اقدام کننده براى تشکیل خانواده آنان باشند.

بارى ، موضوع تشکیل خانواده جوانان را اسلام ، در مرحله نخست ، به عهده والدین گذاشته ، و حتى خوددارى از اداى این وظیفه سنگین ، تخلف و گناه نیز محسوب خواهد شد!

پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله و سلم مى فرماید:

هر کس ، فرزند او به حد بلوغ و آمادگى براى ازدواج برسد، و او توانائى تشکیل خانواده براى او فرزند خود را داشته باشد، و از این مسئولیت شانه خالى کند، در صورتى که براى آن فرزند لغزش و انحرافى پیش آید، گناه آن براى پدر و مادر و فرزند، هر دو نوشته مى شود و هر دو مسئولیت خواهند داشت !

در زمینه ازدواج و تشکیل خانواده براى جوانان مستعد، و افرادى که به نوعى احتیاج به راهنمایى و معاضدت دارند، بار این مسئولیت سنگین تر مى شود، چنانکه افرادى هم که به هر شکل ممکن مادى و معنوى ، براى ازدواج افراد بى همسر یارى و اقدام مناسب معمول مى دارند، و کدخدا منشى مصلحانه مى نمایند، از فضیلت و پاداش دنیوى و اخروى بهره مند مى گرداند.

بنابراین ، در شرائطى که عموما در شرق و غرب ، نظام خانواده از تعهد و مسئولیتهاى اخلاقى تهى شده ، و نابسامانى و بى بند و بارى دردناکى محصول آن گردیده است ، در اسلام به منظور تشکیل و تحکیم بنیان خانواده ، وسائل و تهمیدانى به کار گرفته شده ، که هم تعهد اخلاقى و حقوقى مى آفریند و هم از بسیارى از عوارض و ضایعات کمرشکن جلوگیرى به عمل مى آورد. 

موفق باشید ...