زنان و زیردستان به وصف امیرالمومنین ...

درباره ى زنان و زیردستان از خدا بترسید. زیرا آخرین مطلبى که پیامبر- هنگام مرگ- درباره اش سخن گفت این بود که فرمود:شما را درباره ى دو گروه ناتوان سفارش مى کنم: زنان و زیردستان .

دانستن اهمیت همسرى و نعمت وجود زن، ما را در رعایت حال زنان و همسران آگاه تر مى سازد. ابتدا مناسبت است ماجراى آفرینش حضرت حوا را بدانیم:

خداوند وقتى حضرت حوا را از همان گل حضرت آدم علیه السلام آفرید، ادم به او نگریست و او را شبیه خود یافت. با او سخن گفت و پاسخ شنید. در این هنگام به خداوند عرض کرد: پروردگارا! این آفریده ى زیبا کیست که به همنشینى او انس مى گیرم؟ و خداوند به او فرمود: این کنیز من حواست. سپس از آدم پرسید: آیا دوست مى دارى که او با تو باشد، مونس تو گردد و با تو هم سخن شود و پیرو امر تو باشد؟ آدم عرض کرد: آرى پروردگارا! اگر چنین کنى پیوسته شاکر و ستایشگر تو خواهم شد. [ من لایحضره الفقیه ج 3 ص 379. ]

خداوند درباره آیت و نعمت همسرى مى فرماید:

و من آیاته ان خلق لکم من انفسکم ازواجا لتسکنوا الیها و جعل بینکم موده و رحمه ان فى ذلک لایات لقوم یتفکرون [ روم/ 21. ] از نشانه هاى قدرت خداوند آن است که براى شما همسرانى از خودتان آفرید تا به این وسیله آرامش و سکونت بیابید و میان شما پیوند دوستى و مهربانى برقرار ساخت. به راستى که در این- تشکیل خانواده- نشانه هایى است براى آنان که مى اندیشند.

به این ترتیب معلوم مى شود که اساس تشکیل خانواده، رحمت و مودت است، از این رو سفارش بسیار در رسیدگى به زنان، و اکرام ایشان، و محبت نسبت به آنان، شده است. روایاتى را در این باره نقل مى کنیم:

پیامبر فرمود: آگاه باشید که بهترین شما کسى است که نیکوترین رفتار را با زنان خویش داشته باشد، و من بهترین شما هستم. [ الاخیرکم خیرکم لنسائه، و انا خیرکم لنسائى. "وسائل الشیعه 122:14". ]

خانواده شما، مانند اسیرانى در دست شما هستند. بهترین بندگان نزد خدا کسانى هستند که زیباترین رفتار را با اسیران خود دارند. [ عیال الرجل اسراوه، و احب العباد الى الله عزوجل احسنهم صنعا الى اسرائه. "وسائل الشیعه ج 14 ص 122". ]

جناب جبرئیل آنقدر درباره زن به من سفارش کرد که پنداشتم طلاق او به هیچ روى جایز نیست مگر آنکه مرتکب خطایى بسیار زشت و آشکار شود. [ اوصانى جبرئیل بالمراه حتى ظننت انه لاینبغى طلاقها الا من فاحشه مبینه. "وسائل الشیعه ج 14 ص 121". ]

وقتى مردى به همسرش اظهار دوستى و محبت مى کند، این ابراز محبت هرگز از دل آن زن بیرون نمى رود. [ قول الرجل للمراه انى احبک لایذهب من قلبها ابدا. "وسائل الشیعه ج 14 ص 10". ]

امام صادق علیه السلام مى فرمود: هراندازه، بنده دوستى به زنش را بیفزیاید، ایمانش نیز فزونى مى یابد. [ ما اظن رجلا یزداد فى الایمان خیرا الا ازداد حبا للنساء. "وسائل الشیعه ج 14 ص 9". ]

دوست داشتن زنان از اخلاق پیامبران است. [ من اخلاق الانبیاء حب النساء. "وسائل الشیعه ج 14 ص 9". ]

کسى که نسبت به خانواده اش نیکى و احسان کند، خداوند عمرش را طولانى مى کند. [ من حسن بره باهله زاد الله فى عمره. "بحارالانوار ج 100 ص 225". ]

بیشتر اهل بهشت از مستضعفین، زنان هستند. خداوند ضعف آنها را مى داند و به ایشان ترحم مى کند. [ اکثر اهل الجنه من المستضعفین، النساء. علم الله ضعفهن فرحمهن. "وسائل الشیعه ج 14 ص 119". ]

امام باقر علیه السلام فرمود: اگر کسى زنى را به همسرى برمى گزیند باید او را اکرام نماید. [ من اتخذ امراه فلیکرمها. "بحارالانوار ج 100 ص 224". ]

امام سجاد علیه السلام در رساله حقوق مى فرماید: و حق همسر آن است که بدانى خداوند او را موجب آرامش و انس تو قرار داده است. باید بدانى که این، نعمتى است که خداوند به تو ارزانى داشته است. پس او را گرامى بدار و با وى با رفق و مدارا رفتار کن ، هرچند حق تو بر او واجب تر است، اما به گونه اى است که تو باید به او رحمت آورى، زیرا که او اسیر دست توست. بر توست که او را به خوبى اطعام کنى و او را به نیکویى بپوشانى و آنگاه که نادانى کرد بر او ببخشایى.

و اما حق مملوک تو آن است که بدانى او هم آفریده ى خداى توست.

 فرزند پدرت "حضرت آدم" و مادرت "حضرت حوا" است. خون و گوشت شما یکى است، جز اینکه تو مالک بدن او شده اى. نه آنکه تو خالق وجودش باشى و نه اینکه روزى او به دست تو باشد. بلکه خداوند تو را به وسیله او کفایت کرده، او را به تسخیر تو درآورده است و به این وسیله تو را امین او قرار داده و به تواش سپرده است تا خداوند نیکیهایى را که در حق او مى کنى به عنوان توشه آخرت براى تو حفظ نماید.

 پس همانطور که خداوند به تو احسان کرده است تو نیز به او احسان کن. اگر هم او را ناپسند مى شمردى، او را رها کن و دیگرى را برگزین، اما آفریده ى خدا را- که هیچ نیرویى جز براى او نیست- عذاب مده. [ بحارالانوار ج 71 ص 5 و 6. ]

در پایان این مبحث ماجرایى عبرت آموز را نقل مى کنیم: سعد بن معاذ یکى از اصحاب خوب پیامبر بود. وقتى خبر مرگ او به پیامبر رسید، آن حضرت همراه دیگر اصحاب در مراسم تغسیل جنازه او شرکت فرمود و در طول غسل، بر در خانه ایستاد، پس از پایان مراسم با پاى برهنه و بدون ردا، در تشییع جنازه شرکت کرد.

سپس خود به دست مبارک خویش او را به خاک سپرد. مادر سعد که این همه لطف و کرامت از رسول خدا دید، بى اختیار گفت: بهشت بر تو گوارا باد. پیامبر وقتى این سخن را شنید فرمود: آرام اى مادر سعد، درباره ى حسابرسى خدا با جزم و اطمینان سخن مگو. هم اینک فشار قبر سعد را آزرد.

 پس از پایان مراسم، پیامبر بازگشت. اطرافیان که شاهد شرکت فعال پیامبر در مراسم غسل و تشییع و تدفین سعد با آن همه لطف و عنایت بودند پرسیدند که چرا پیامبر بدون کفش و ردا در مراسم تشییع شرکت فرمود.

 آن حضرت گفت فرشتگان به همان صورت که من عمل کردم در مراسم حضور داشتند و عمل مى کردند. من به آنها تاسى مى کردم. اصحاب با تعجب پرسیدند: پس با این همه مقام و مرتبه چطور فرمودید سعد دچار فشار قبر شد؟ آن جناب فرمود: این مقدار عذاب براى سعد از آن رو بود که او با خانواده اش بدخلقى مى کرد! [ بحارالانوار ج 6 ص 220. ]

موفق باشید ...