حق همسایگی به وصف امیرالمومنین ...

 شما را درباره همسایگانتان سفارش مى کنم. زیرا پیامبر درباره ى ایشان سفارش فرموده است. و آنقدر آن جناب درباره آنها سفارش مى فرمود که ما پنداشتیم همسایه را از همسایه ارث خواهد داد.

کى از حقوق بسیار مهم که اسلام براى مسلمانان معین فرموده است، حق همسایگى است. امام صادق علیه السلام از پدران بزرگوار خویش نقل مى کند که آنان از حضرت على علیه السلام نقل کرده اند که آن حضرت فرمود: مردم از پیامبر پرسیدند: اى پیامبر خدا، آیا در مال مسلمان غیر از زکات حق واجب دیگرى هم هست که باید آن را بپردازد ؟ آن حضرت پاسخ داد: آرى! رسیدگى به خویشاوندان به هنگامى که از انسان روى بگردانند- و تنگدست باشند- و نیز رسیدگى به همسایه مسلمان، حقى است که خداوند در دارائى مسلمان قرار داده است.

سپس حضرت رسول اکرم فرمود: کسى که با شکم سیر سر بر بالین گذارد در حالى که همسایه مسلمانش گرسنه است، به راستى به من ایمان نیاورده است. و آنگاه فرمود: جبرئیل آنچنان پیوسته به من درباره همسایه سفارش مى کرد که من پنداشتم همسایه ها از یکدیگر ارث مى برند. [ عن الصادق، عن آبائه، عن على صلوات الله علیهم قال: قیل للنبى صلى الله علیه و آله و سلم: یا نبى الله! افى المال حق سوى الزکاه ؟ قال: نعم! بر الرحم اذا ادبرت و صله الجار المسلم.

 فما آمن بى من بات شبعانا و جاره المسلم جائع. ثم قال صلى الله علیه و آله و سلم: مازال جبرئیل یوصینى بالجار حتى ظننت انه سیورثه. "بحارالانوار ج 71 ص 151، کتاب العشره باب حق الجار". ]

درباره خوش رفتارى با همسایگان و پاس داشتن حقوق ایشان تاکید بسیار شده است و تعابیرى زیبا در این باره آمده است، مانند سخن اما صادق که فرمود: شما را سفارش مى کنم که با همسایگان خویش خوش رفتارى کنید زیرا که خداوند به این مهم دستور داده است. [ عن ابى عبدالله علیه السلام قال: علیکم بحسن الجوار فان الله عز و جل امر بذلک. "بحارالانوار ج 71 ص 150". ]

و نیز آن حضرت فرمود: خوش رفتارى با همسایگان رزق و روزى را مى افزاید [ قال ابوعبدالله علیه السلام: حسن الجوار یزید فى الرزق. "بحار ج 71 ص 153". ] و از سویى دیگر درباره ى آزار رساندن به همسایگان و تباه ساختن حقوق آنان، تعابیر تند و تیز در روایات وارد شده است، چنانچه پیامبر خدا فرمود: هر کسى که همسایه اش را بیازارد، خدا بوى بهشت را بر او حرام مى کند. و جایگاه چنین کسى قعر آتش است که چه جایگا بدى است. و هر کس که حق همسایه را تباه سازد، از ما نیست.

و جبرئیل آنچنان پیوسته درباره ى همسایه سفارش مى کرد که من پنداشتم همسایه از همسایه ارث مى برد. [ فى مناهى النبى صلى الله علیه و آله و سلم: من اذى جاره حرم الله علیه ریح الجنه، و ماواه جهنم و بئس المصیر و من ضیع حق جاره فلیس منا، و ما زال جبرئیل یوصینى بالجار حتى ظننت انه سیورثه. "بحار ج 71 ص 150". ]

یک بار پیامبر، حضرت على و نیز سلمان و اباذر و مقداد را ماموریت داد تا به مسجد درآیند و در جمع مسلمانان سه بار با صداى بلند این فرمان رسول خدا را به گوش همگان برسانند: کسى که همسایه اش از بلا و آزار او در امان نیست، ایمان ندارد.

و نیز فرمان داد که ندا در دهند: حد و مرز همسایگى چهل خانه است، از هر سو "از پیش و پس و راست و چپ خانه". [ ... فامر رسول الله صلى الله علیه و آله و سلم علیا و سلمان و اباذر و مقدادا، فامرهم ان ینادوا فى المسجد باعلى اصواتهم انه لا ایمان لمن لم یامن جاره بوائقه- فنادوا ثلاثا- ثم امر فنودى ان کل اربعین دارا من بین یدیه، و من خلفه، و عن یمینه و عن شماله یکون ساکنها جارا له. "بحارالانوار 71 ص 152". ]

موفق باشید ...