صلح و آشتی به وصف امیرالمومنین ...

کینه توزى موجب نابودى دین و نیز گسسته شدن پیوند خویشاوندى و فساد میان مردمان مى شود.

من از پیامبر خدا شنیدم که مى فرمود: برقرار ساختن آشتى میان دو نفر از تمامى نمازها و روزه هاى- مستحبى- برتر است. و آن چیزى که دین را نابود مى کند و آثار و فواید دین دارى را از میان مى برد، همان رواج قهر و کینه توزى میان شماست- و این آفتى است عظیم که باى از آن به خدا پناه برد، همان خدایى که- هیچ نیرو و توانى نیست جز آنچه که از اوست.

پیشتر داشتیم یکى از نعمتهایى که خداوند به وسیله ى پیامبر اسلام نصیب مردم فرمود، نعمت برادرى میان مسلمانان است. [ فاصبحتم بنعمته اخوانا "آل عمران/ 103". ] این برادرى آنقدر مهم است که پیامبر، پاداش پایدار ساختن این پیوند را از همه نمازها و روزه هاى مستحبى بالاتر شمرده است. یهودیان و منافقان که دشمنان سرسخت اسلام و مسلمانان بودند از رواج دوستى و مهر، میا مسلمانان رنج مى بردند و پیوسته در پى آن بودند که آتش کینه هاى روزگار جاهلیت را میان مسلمانان برافروزند و شعله ور سازند.

براى این منظور، لشکریان را برمى انگیختند و با بهره ورى از حربه هایى چون رواج بغض و حسد، خشم و غضب، غیبت و تهمت، سوءظن و تجسس، نمامى و دروغ، مى کوشیدند رابطه برادرى میان مسلمانان را تیره سازند. و از آن سو، آیین مقدس اسلام براى مقابله با این هجوم گسترده دشمن درون و بیرون، مسلمانان را رفق و مدارا، گذشت و جوانمردى، احسان و حسن خلق، دعوت مى کرد .

علاوه بر این، با دستورهاى صریح و روشن در اهمیت اصلاح میان مردم، اگر موردى از قهر و دشمنى پیش مى آمد تا با تشویق مردم به اصلاح میان خود، آن را بطرف مى ساخت. در آیات شریفه اى از قرآن مجید به این مهم پرداخته شده است از جمله: لاخیر فى کثیر من نجویهم الا من امر بصدقه او معروف او اصلاح بین الناس و من یفعل ذلک ابتغاء مرضات الله فسوف نوتیه اجرا عظیما [ نساء/ 115. ] بسیارى از سخنان در گوشى و نجواهاى مردم بى فایده است مگر آنکه در این نجواها امر به صدقه یا کار خوبى شود یا اصلاح میان مردمان باشد، و هرکس چنین کند و در پى خشنودى خدا باشد، البته به زودى پاداشى عظیم به او مى دهیم.

و نیز دستور خداوند است که: فاتقوا الله و اصلحوا ذات بینکم [ انفال/ 1. ] از خدا پروا و پرهیز کنید و میان خویش صلح و صفا برقرار سازید.

از پیامبر خدا نقل است که فرمود: برترین صدقه ها، صدقه زبان است. عرض شد: یا رسول الله! صدقه زبان چیست؟ آن حضرت فرمود: صدقه زبان آن است که میانجیگرى کنى تا اسیرى آزاد گردد،یا از خونریزى جلوگیرى کنى یا امر خیرى را به سوى برادر خویش سوق دهى و یا ناپسند و ناخوشایندى را برطرف سازى. [ افضل الصدقه صدقه اللسان. قیل یا رسول الله و ما صدقه اللسان؟ قال: الشفاعه تفک بها الاسیر، و تحقن بها الدم، و تجر بها المعروف الى اخیک، و تدفع بها الکریهه. "بحارالانوار ج 73 ص 44". ]

یکى از شیعیان نقل مى کند که من با یکى از خویشاوندانم بر سر میراث مشاجره داشتیم. مفضل بن عمر- از اصحاب و یاران ویژه امام صادق- بر ما گذشت و نزاع ما را شنید. ایستاد و مدتى به گفتگوى تند ما گوش داد و پس از آنکه موضوع مشاجره را دانست ما را به منزل خویش دعوت کرد و نزاع میان ما را با چهارصد درهم برطرف ساخت و ما را با یکدیگر آشتى داد. سپس به ما گفت: این پول از آن من نیست، بلکه مولایم حضرت صادق مبلغى پول به من سپرده است تا اگر میان شیعیان آن جناب به خاطر اینگونه امور نزاعى پیش آمد، میان آنان صلح و آشتى برقرار کنم. این پول از آن سپرده ى حضرت صادق است. [ بحارالانوار ج 73 ص 45 باب الاصلاح بین الناس. ]

البته مى بینیم و مى دانیم با وجود این همه سفارش به اصلاح ذات البین، تفرقه و تشتت، و جنگ و جدال، در میان مسلمان و نیز خلق جهان، بسیار فراگیر است. هرچند وظیفه ما آن است که بر اساس تعالیم دین، به اصلاح میان مردم قیام کنیم و از هر تلاش و کوشش فرونگذاریم، اما خوب است بدانیم که اصلاح کلى در جامعه مسلمانان و بلکه در سراسر گیتى به دست با کفایت موعود امم، حضرت بقیه الله الاعظم، صورت خواهد گرفت.

چنانچه امام صادق در ضمن معرفى حضرت موسى الکاظم، به عنوان امام پس از خود مى فرماید:

خداوند از فرزندان او کسى را قرار مى دهد که فریادرسى این امت به اوست و فریادرسى هم هموست. علم و نور و فهم و حکمتهاى امت اسلام، همه در او جمع است. او بهترین مولود و نیکوترین فرزند امت است. خداوند به وسیله ى او خون مسلمانان را حفظ مى کند. میان مردم صلح و آشتى برقرار مى سازد. پراکندگیها را برطرف مى کند، نابسامانیها را سامان مى بخشد، برهنگان را مى پوشاند، گرسنگان را سیر مى کند، به گل وجود او باران مى فرستد، و بندگان را به فرمانبردارى وامى دارد.

موفق باشید ...