ریسمان محکم الهی به وصف امیرالمومنین ...

 گفتنى است که در روایات آمده است که منظور از 'حبل الله'. یعنى قرآن و یعنى حضرت على علیه السلام و امامان شیعه علیهم السلام. ] به ریسمان خدا سخت چنگ بزنید و پراکنده نگردید. و نعمت خدا بر شما را به یاد آرید، آن هنگام که دشمن یکدیگر بودید و خداوند دلهاى شما را به یکدیگر مهربان ساخت.

حضرت امیرالمومنین در بیانى شیوا، تصویرى روشن از وضعیت اعراب دوران جاهلیت ارائه مى دهد: ' خداوند محمد را- که درود خداوند بر او و خاندانش باد- برانگیخت، در حالى که ترساننده تمام عالم بود و امین وحى خداوند، و شما اى گروه عرب بدترین آیین را داشتید و در بدترین سرزمینها زندگى مى کردید در میان صخره هاى سخت و مارهاى خطرناک زندگى مى کردید، آب کدرى مى نوشیدید و غذاى نامطبوع مى خوردید. خون یکدیگر مى ریختید و پیوند خویشاوندى گسسته مى کردید. بتها در میان شما برپا بود و گناهان، شما را سخت در بند کشیده بود.' [ ان الله بعث محمدا صلى الله علیه و آله و سلم نذیرا للعالمین و امینا على التنزیل، و انتم معشر العرب على شر دین و فى شر دار، منیخون بین حجاره خشن و حیات صم. تشربون الکدر و تاکلون الجشب و تسفکون دماءکم و تقطعون ارحامکم. الاصنام فیکم منصوبه و الاثام بکم معصوبه. "نهج البلاغه، خطبه ى 26". 

به برکت تلاشهاى طاقت فرساى پیامبر رحمت [ و ما ارسلناک الا رحمه للعالمین. "انبیاء/ 107". ]، همان اعراب خونریز و خشن دوران جاهلیت به مرتبه اى رسیدند که خداوند چنین اعلام فرمود: انما المومنون اخوه فاصلحوا بین اخویکم [ حجرات/ 10. ] مومنانى با یکدیگر برادرند، پس میان برادران صلح و آشتى برقرار سازید.

از همین رو، وقتى پیامبر به مدینه آمد برنامه مواخاه را اجرا فرمود و دستور داد مسلمانان دو به دو با یکدیگر عقد برادرى ببندند. و این پیوند برادرى میان مسلمانان چنان استوار شد که انصار با وجود آن که خود نادار و نیازمند بودند، برادران مهاجر را بر خود مقدم مى داشتند. [ و الذین تبووا الدار و الایمان من قبلهم یحبون من هاجر الیهم و لا یجدون فى صدورهم حاجه مما اوتوا و یوثرون على انفسهم و لو کان بهم خصاصه. "سوره ى شرح، آیه ى 90". ] و پیامبر مى کوشید این الفت و انس و برادرى میان مسلمانان دچار خدشه و خطر نگردد. از این رو دستورهاى فراوانى در تعالیم آن حضرت و امامان پس از آن بزرگوار در این باره وجود دارد که دو مورد از آن سفارشها را نقل مى کنیم:

امام صادق از قول پیامبر خدا فرمود: بزرگترین بهره ى مسلمان پس از بهره ى مسلمانى، برادرى است که از وجود او در پیمودن راه خدا بهره مند شود. [ ما استفاد امرو مسلم فائده بعد فائده الاسلام مثل اخ یستفیده فى الله. "بحارالانوار، ج 71، ص 275". ]

حضرت امیرالمومنین فرمود: در راه خدا و به خاطر او برادرانى براى خود برگزین و شخص صالح و شایسته را به خاطر شایستگى اش دوست بدار. [ و آخ الاخوان فى الله و احب الصالح لصلاحه. "بحارالانوار، ج 76، ص 275". ] در ضمن گفتنى است که در کتاب شریف بحارالانوار در ابواب حقوق مومنین نسبت به یکدیگر عناوین مختلفى آمده که برخى از آنها را ذکر مى کنیم:

»» برادران نسبت به یکدیگر حقوقى دارند که باید آن را رعایت کنند و نیز رعایت آن حقوق را به یکدیگر یادآورى نمایند.

»» پیوند برادرى را باید حفظ کرد و حتى دوستیهایى را که پدران با یکدیگر داشته اند، باید پاس داشت.

»» برادرى به خاطر خدا فضل بسیار دارد و مومنان با یکدیگر برادرند و این برادرى علت و سبب خاصى دارد.

»» دوست داشتن مومنان فضل بسیار دارد و همچنین نگاه کردن به ایشان.

»» چه چیزى باعث مى شود که برخى از مومنان به برخى دیگر دل مى دهند. و نیز بیان انواع برادران.

»» حاجت مومنین را باید برآوریم و در این راه باید بکوشیم. برادران مومن را باید گرامى بداریم و دل آنها را شادمان سازیم. باید ایشان را اکرام کنیم و به آنها لطف و محبت نموده ناراحتیها و گرفتاریها را از ایشان برطرف نمائیم و نسبت به انجام امور آنها اهتمام ورزیم.

دیدار برادران و ملاقات ایشان و نیز تشکیل جلسات براى احیاى امر ائمه از سفارشهاى دیگرى است که در این باب پیرامون آن گفتگو شده است. [ "بحارالانوار، ج 71، ص 221 تا 420". ]

موفق باشید ...