حکایت عبرت انگیز پیامبراکرم (ص ) و سعد...

امام باقر ( علیه السّلام ) فرمود: در زمان رسول خدا ( صلّى اللّه علیه و آله ) در آغاز هجرت ، یکى از مؤ منین اهل صُفّه (آنان که در کنار مسجد سکونت داشتند) به نام «سعد» بسیار در فقر و تهیدستى به سر مى برد، و همیشه در نماز جماعت ، ملازم رسول خدا ( صلّى اللّه علیه و آله ) بود و هرگز نمازش ترک نمى شد. 

رسول خدا ( صلّى اللّه علیه و آله ) وقتى او را مى دید، دلش به حال او مى سوخت و نگاه دلسوزانه اى به او مى کرد. غریبى و تهیدستى او، رسول خدا ( صلّى اللّه علیه و آله ) را سخت ناراحت مى کرد، روزى به سعد فرمود:

«اگر چیزى به دستم برسد، تو را بى نیاز مى کنم ».مدتى از این جریان گذشت ، رسول خدا ( صلّى اللّه علیه و آله ) از اینکه چیزى نرسید تا به سعد کمک کند، سخت غمگین شد.

 خداوند وقتى که رسولش را این گونه غمگین یافت ، جبرئیل را به سوى او فرستاد، جبرئیل که دو درهم همراهش بود، به حضور رسول خدا ( صلّى اللّه علیه و آله ) آمد و عرض کرد:

«اى رسول خدا! خداوند اندوه تو را به خاطر سعد دریافت ، آیا دوست دارى که سعد بى نیاز گردد؟».
پیامبر ( صلّى اللّه علیه و آله ) فرمود: «آرى » .جبرئیل گفت : «این دو درهم را به سعد بده و به او دستور بده که با آن تجارت کند».رسول اکرم ( صلّى اللّه علیه و آله ) آن دو درهم را گرفت و سپس براى نماز ظهر از منزل خارج شد.

 دید سعد کنار حجره ایستاده و منتظر رسول خدا ( صلّى اللّه علیه و آله ) است ، وقتى که رسول خدا ( صلّى اللّه علیه و آله ) او را دید فرمود: «اى سعد! آیا تجارت و خرید و فروش مى دانى ؟».

سعد گفت : سوگند به خدا چیزى ندارم که با آن تجارت کنم .

 پیامبر ( صلّى اللّه علیه و آله ) آن دو درهم را به او داد و به او فرمود: «با این دو درهم تجارت کن ، و روزى خود را به دست بیاور».

او آن دو درهم را گرفت و همراه رسول خدا ( صلّى اللّه علیه و آله ) به مسجد رفت و نماز ظهر و عصر را خواند، بعد از نماز، رسول خدا ( صلّى اللّه علیه و آله ) به او فرمود:«اى سعد! برخیز و به دنبال کسب و رزق برو که من از وضع تو غمگین هستم ».

سعد، برخاست و کمر همت بست و به تجارت مشغول شد، به قدرى آن دو درهم برکت داشت که هر کالایى با آن مى خرید، سود فراوان مى کرد، دنیا به او رو آورد و اموال و ثروتش زیاد گردید و تجارتش رونق بسیار گرفت .

در کنار در مسجد، محلى را براى کسب و کار خود انتخاب کرد و به خرید و فروش مشغول گردید، هنگام نماز، «بلال حبشى » اعلام نماز مى کرد و رسول خدا ( صلّى اللّه علیه و آله ) براى نماز حاضر مى شد، کم کم رسول خدا ( صلّى اللّه علیه و آله ) دید که بلال حبشى وقت نماز را اعلام کرده ولى «سعد» هنوز سرگرم خرید و فروش ‍ است ، نه وضو گرفته و نه براى نماز آماده مى شود، رسول خدا ( صلّى اللّه علیه و آله ) وقتى او را به این وضع دید، به او فرمود: «اى سعد! دنیا تو را از نماز بازداشته است ».او در پاسخ چنین (توجیه مى کرد و) مى گفت :«چه کار کنم ؟ ثروتم را تلف کنم ؟ به این مرد متاعى فروخته ام ، مى خواهم پولش را بستانم و از مردى متاعى خریده ام ، مى خواهم قیمتش را بپردازم . آیا با این وضع مى توانم در نماز شرکت کنم ؟!».رسول خدا ( صلّى اللّه علیه و آله ) در مورد سعد، آنچنان ناراحت و غمگین شد که این بار اندوه رسول خدا ( صلّى اللّه علیه و آله ) شدیدتر از آن هنگام بود که سعد در فقر و تهیدستى به سر مى برد. جبرئیل به پیامبر ( صلّى اللّه علیه و آله ) نازل شد و عرض کرد: «خداوند اندوه تو را در مورد سعد دریافت ، کدامیک از این دو حالت را در مورد سعد دوست دارى ؟ آیا حالت اول یعنى حالت فقر و توجه او به نماز و عبادت را دوست دارى ؟ یا حالت دوم او را که بى نیاز است ولى توجه به عبادت ندارد؟».پیامبر ( صلّى اللّه علیه و آله ) فرمود: «حالت اوّل او را دوست دارم ؛ چرا که حالت دوّم او باعث شد که دنیایش ، دینش را ربود و برد».جبرئیل گفت : «دلبستگى به دنیا و ثروت دنیا، مایه آزمایش و بازدارنده از آخرت است ».آنگاه جبرئیل گفت : «آن دو درهم را که به او (قرض ) داده بودى از او بگیر که در این صورت ، وضع او به حالت اوّل برمى گردد».رسول خدا ( صلّى اللّه علیه و آله ) از نزد سعد عبور کرد و به او فرمود: «آیا نمى خواهى دو درهم مرا بدهى ؟».سعد گفت : به جاى آن ، دویست درهم مى دهم !!
پیامبر ( صلّى اللّه علیه و آله ) فرمود: «همان دو درهم مرا بده ».سعد دو درهم آن حضرت را داد اما از آن پس ، دنیا به سعد پشت کرد و تمام اموالش کم کم از دستش رفت و زندگیش به حال اول بازگشت .

موفق باشید ...