بلا ها و امتحان الهی

همان گونه که نعمتها ٬ انسان را به موضع گیری در قبال آن وا می دارد ٬ حوادث ناخوشایند و امور ناگوار نیز سبب می شود که افراد بشر عکس العملهای مختلفی را از خود بروز دهند و همین امر است که بلا ها را به صورت آزمایش انسان در می آورد. 

حضرت علی (ع) می فرمایند:

منظور از خیر سلامتی و ثروت و منظور از شر بیماری و فقر است که خداوند به خاطر امتحان و آزمایش شما قرار داده است.(بحارلانوار).

امام صادق (ع) می فرمایند:

هیچ امر خوشایند و ناخوشایندی در زندگی رخ نمی دهد مگر اینکه خدوند در آن امر امتحان مردم را قرار اده است.(توحید صدوق).

حال بلا ها و ناگواریها چگونه انسان را در معرض آزمایش الهی قرار می دهد ؟

بعضی از افراد به مجرد  آکه با امر ناگواری در زندگی مواجه می شوند عملا برای جلوگیری و جبران آن به اعمال نادرستی دست می رنند و یا در زبان و دل خود نسبت به خداوند و مقام عدالت او بدگمان و ناخرسند می شوند.(آگاه باشید که خداوند از اسرار درون خلق با خبر است پس بد نیندیشیم).مثلا کسی که گرفتار فقر و مشکلات مالی است ممکن است برای رفع مشکل خود به امور خلاف و نامشروعی از قبیل دزدی و نظایر آن روی آورد و یا اگر هم به این شدت مرتکب اعمال زشت نشود لااقل در قلب خود نسبت به خدا کدورتی حاصل کند و یا بر زبانش سخنان تند و گلایه آمیزی نسبت به عدل پرودگار جاری شود. 

بوده اند و هستند کسانی که با آنکه از اعتقادات مذهبی هم بر خوردار بوده اند به جهت پیش آمدن حادثه ای ناگوار در مسیر زندگی خود دست از عقاید و اعمال مذهبی خود شسته اند و به مسیر کاملا متفاوت دیگری سوق پیدا کرده اند. 

بروز تمامی این حالات و رفتار ها نشانگر عدم  موفقیت فرد در این آزمایش الهی است.اما کسان دیگری نیز هستند که بلا ها  و مصائب آنها را از طریق رضای خدا خارج نکرده و به هیچ وجه نه زبان و شکوه و اعتراض به خالق هستی می گشایند و نه برای رفع بلا و ناراحتی خویش مرتکب اعمال زشت و نادرست می شوند. اینها کسانی هستند که موفق از آزمایش الهی بیرون آمده اند. 

سوره بقره آیه 155 تا 157:بدون تردید ما شما را با ترس و گرسنگی و زیانهای مالی و جانی و صدماتی که به محصولات شما می رسد امتحانتان می کنیم و ای پیامبر به افراد صابر 

و شکیبا بشارت ده.صابران کسانی هستند که وقتی که مصیبتی به آنان می رسد (خدارا فراموش نکرده) و می گویند:((ما متعق به خدا هستیم و به سوی او هم بر میگیریم)).درود و رحمت پروردگار برآنان باد و هدایت شدگان واقعی اینها هستند. 

آری بسیارند کسانی که از ایمان کمرنگ و ضعیفی برخوردارند و یکی از مهمترین وسایلی که صف دینداران و پیامبران الهی را از سست عنصران جدا می کند همین امتحانات سخت و دشواری است که خداوند از مردم به عمل می آورد. 

امام حسین (ع) در مسیر حرکت به سوی کربلا فرمود:مردم بنده دنیا هستند و دین آنها هم جز یک امر ظاهری زبانی بیش نیست و تا و قتی دیندارند که زندگیشان تامین باشد ولی همین که با شدائد و بلاها امتحان می شوند آن وقت است که معلوم می گردد دینداران واقعی چقدر کم اند. 

حضرت علی (ع) فرموده اند:در فراز و نشیب های زندگی است که جوهره افراد معلوم می گردد. 

بلا و افزایش درجات قرب و معرفت... 

همان طور که گفتیم مصائب و ناگواریها سبب می شوند که انسان فقر ذاتی خویش را وجدان کرده و متوجه قیوم خویش گردد.اما باید توجه داشت که این وجدان و توجه دارای مراتب مختلفی است.در افراد عادی که غالبا در حالت غفلت از فقر ذاتی خود و خالق خویش اند بلایا سبب بیداری و رفع غفلت انها می گردد. 

ولی افرادی که از غفلت های مردم عادی مبرا هستند و گرفتار نخوت و غرور نمی باشند (مانند معصومین و اولیاء برجسته  خدا) بلاها نه  سبب  رفع غفلت بلکه موجب توجه هر چه بیشتر و عمیقتر به قیوم جهان هستی و بالنتیجه افزایش درجات قرب و معرفت آنها می شود. 

به طور کلی به تناسب درجه ایمان و خلوصی که هر فرد  دارد  بلاها و ناملایمات نیز اثرات مختلفی در او دارد که در افراد غافل موجب تنبیه و بیداری و در اولیای الهی سبب بالا رفتن درجه معرفت و قربشان به خداوند می گردد. 

امام علی (ع) فرموده اند: 

بلا ها برای انبیا مایه (افزایش) مرتبه(قرب و معرفت)آنان است.(بحارالانوار)